Białowieski Park Narodowy

Data utworzenia: 1932 r
Symbol: żubr
Powierzchnia: 10517 ha (lasy 91%)
Ochrona ścisła: 5725 ha (54%)
Otulina: 3224 ha
Na liście UNESCO od 1977 roku.

Białowieski PN ma ciągłość po stronie Białoruskiej.

Białowieski Park Narodowy chroni najlepiej zachowany fragment Puszczy Białowieskiej – ostatni na niżu Europy las naturalny o charakterze pierwotnym, jaki przed wiekami rozciągał się w strefie lasów liściastych i mieszanych.

Flora:
Grądy zajmują tu 47% powierzchni, bory 37%, a podmokłe lasy liściaste i mieszane ok. 14,5% powierzchni Puszczy. Średni wiek drzewostanów wynosi 73 lata w części zagospodarowanej i 130 lat w Obszarze Ochrony Ścisłej Białowieskiego Parku Narodowego.

W obszarze ochrony ścisłej martwe drzewa zajmują około 25% masy wszystkich drzew.

Występuje tu ponad 1000 gatunków roślin naczyniowych: w tym 19 gatunków to paprocie, 6 - widłaki, 7 - skrzypy, 54 gatunki reprezentuje wątrobowce , a nieco ponad 200 gatunków - mchy.

Jednym z rzadszych zbiorowisk roślinnych występujących na terenie BwPN jest świerczyna na torfie. Charakterystycznym jej rysem jest wyraźna dominacja świerka w drzewostanie, prawie zupełny brak liściastych gatunków drzew oraz występowanie w runie, wśród bardzo bogatego kobierca mchów torfowców tak rzadkich roślin jak listera sercowata czy żurawina drobnolistna.

Liczbę gatunków grzybów występujących na terenie Puszczy Białowieskiej szacuje się na 3-4 tysiące.


Fauna:
W BwPN stwierdzono obecność 12 tysięcy gatunków zwierząt (bezkręgowce 95%). Najczęstszymi gadami Puszczy są jaszczurka zwinka i zaskroniec, ale występuje tu także (rzadko) żółw błotny. Z płazów spotkać tu można trzy ropuchy, traszki, rzekotkę, kumaka nizinnego i in. Ssaków jest zaledwie 58 gatunków, z czego najbardziej charakterystyczne są: żubry, dziki, wilki, łosie.
Najliczniejszą grupą kręgowców w Puszczy Białowieskiej są ptaki, stwierdzono dotychczas występowanie lub pojawianie się 250 gatunków ptaków, z czego 177 gat. to gatunki lęgowe.

Historia Puszczy i żubrów
Od XV wieku istniała specjalna służba leśna strzegąca lasów. Podczas panowania polskich królów w puszczy dobywały się polowania (największe powaliło 42 sztuki żubra, 13 łosiów i 2 sarny - pamiątką jest obelisk z 1752r.) i prowadzono wycinkę.
Podczas powstania listopadowego do walki włączyła się niemal cała służba leśna. Oddziały puszczańskie liczyły ponad 500 ludzi. Podczas powstania styczniowego w puszczy działały oddziały Wróblewskiego.
Carskie wpływy widoczne były m.in. w intensywnie prowadzonej wycince oraz regularnych łowach (sprowadzano także zwierzęta, by zwiększyć ilość osobników do polowania).
Podczas I wojny światowej zarządcy niemieccy wycięli 1/7 puszczy (ok 5mln m3). W okresie wycofywania się wojsk w kilka miesięcy żubry (ostatni padł w kwietniu 1919) i łosie zostały całkowicie wytępione (przed wojną było ponad 700 żubrów). Przeżyły nieliczne jelenie.

Ok 1930r. proces restytucji żubra (okazy zakupiono w ogrodach zoologicznych w Niemczech, w Szwecji a także przywieziono z Pszczyny). Po II wojnie światowej w Puszczy było 16 żubrów.